A Critical Approach to the Sources of Early Human Ontology as a Theological Paradigm

İnsanın yeryüzü serüveni hakkında merak ettiği en önemli konulardan biri ontolojik kimlik arayışıdır. İnsan, varlığına dair tarihi, dini ve bilimsel olarak elde birçok bilgiyi değerlendirmiş her çağda bir varoluş teorisi geliştirmeye çalışmıştır. Bu bazen tarihi köklerine dönerek sondaj yapmayı, elindeki ve/veya veriyi analiz etmeyi de çevresindeki kültürlerin sahip oldukları teorilerinden yararlanarak kendi varlık süreçlerini anlamlı kılacak anlatıyı benimsemesini sağlamıştır. mantıktan hareketle ilk insanın kimliği konusu edinilen bilgiler ışığında farklı anlatımlarla yeniden ele alınarak anlatımı değişen eklenen yeni bilgilerle şekillendirilen hikâyeler, mitolojik ya da referanslarla zihin dünyasına sunulmuştur. Aynı kurgunun İslam düşünce dünyasında benzerliklerin veya farklılıkların yaşanması ihtimaline karşılık insan sayılan Hz. Âdem kıssasına verilerin bilgi kaynaklarının incelenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. noktada kavramı semantik yönden alınmakta mitolojilerden başlayarak günümüze değin varoluşuna anlatılar incelenerek değerlendirmelerde bulunulmaktadır. Kökenine ilişkin kültür inanışta kullanılan isminin geçirdiği sürecin incelenmesi konuya kanaatleri daha belirgin hâle getirmektedir. Çünkü kelimesinin zengin anlam içeriğine oluşu; bu varlığın yapısal özelliği, kıssa içindeki öznelliği, türüne kapsayıcılığı cinsiyeti ipuçları vermektedir. Ayrıca kelimenin hangi inanışlarda nasıl anlaşıldığının incelenmesi, ayrıntıların ortaya çıkışı şekillendiğinin anlaşılması, kültürünün geçmişin bilgisinden ne kadar etkilendiğini anlamak bağlamında önemini vurgulamaktadır. Mitolojik anlatılarda yaratılışına göze çarpan konu, tanrıların kendileri için yeryüzünü imar etmek amacıyla yarattıkları insanı bizzat yeryüzünde var etmiş olmalarıdır. Benzer üsluplarla yaratılışı anlatılan insan, topraktan meydana gelirken basit gerekçe ile herhangi şeyden doğumla teşrif etmiştir. ilkel, antik doğu mitolojilerinin tanrıça motiflerinde Kitab-ı Mukaddes’in sunduğu ataerkil kabulün aksine kutsallığın dişil varlıklarla temsil edildiği görülmektedir. durum aslında başlangıçta cinsinin birinin diğerinden önce değer bakımından üstün olmadığını, görev sorumluluklar eşit yapıda olduklarını göstermesi önemlidir. Ancak sonraları durumun kurumsallaşan dinlerde erkek lehine üstünlüğe dönüştürüldüğü anlaşılmaktadır. Ehl-i Kitap açısından incelendiğinde konunun mecrası odağından bütün ırkı ilgilendiren boyuta taşınmaktadır. Burada Âdem’e Yaratanı tarafından verilen özel yetilerle “kutsallık”, Yahudi ırkının kutsal sayılmasına imkân sağlaması yönüyle Âdem’in kıssasının artırmaktadır. Hıristiyanlık ise işlediği günah dolayısıyla insanoğlunun cennetten çıkmasına sebep gösterilen “asli günah” olgusu vaftiz geleneği dikkate alındığında konu Yahudiliğin teolojisine dönüştürülmektedir. Bilgi etkileşimlerinin olduğu anlatımların, Kur’ân’a aykırı olan kısımları hariç, anlatılardaki iddialar görüşler neredeyse geleneğinin kabulleriyle uyum göstermektedir. Bunun sebebi iç içe yaşanılan bölgelerin topluluklarının birbirleriyle etkileşimde görülebilir. geleneğinde yaratılış sürecini anlatan ayetler yapılan yorumlar alındığında, bölgesel anlatımların benzer yönlerinden etkilendikleri Mezopotamya kültürlerindeki hikâyelerinin, üslubu ortak anlatım etrafında birleşerek içinde olmaları, konusunda peygamberin kişiler düşüncesinin oluşmasını engellemektedir.